Διόρθωνα (;) πανελλαδικές... 1ο

Διόρθωνα, όπως και λίγοι άλλοι συνάδελφοι από την περιφέρειά μου, γραπτά των πανελλαδιών εξετάσεων. Ιστορία Κατεύθυνσης (και όχι Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας, βέβαια), όπως -- όχι τυχαία -- κατέληξε να ονομάζεται το μάθημα μετά τον πρώτο χρόνο της εισαγωγής του στην Γ΄Λυκείου, το 2000.

Ας θυμηθούμε, μάλιστα, με την ευκαιρία, ότι το μάθημα (ύλη και εγχειρίδιο) είχε σχεδιαστεί ως επιλεγόμενο στη Β΄ Λυκείου, το δε μάθημα (ύλη και εγχειρίδιο) που διδάσκεται σήμερα ως επιλεγόμενο στη Β΄ Λυκείου είχε σχεδιαστεί για τη Θεωρητική κατεύθυνση της Γ΄ Λυκείου. Επειδή, όμως, το εγχειρίδιο που διδάσκεται σήμερα στις Επιλογές της Β΄ κρίθηκε ...ακατάλληλο για πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα, γι' αυτό τα δύο μαθήματα άλλαξαν αμοιβαίως θέση στο αναλυτικό πρόγραμμα. Έτσι, σε περίπτωση που ένας μαθητής επιλέξει ¨Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας¨ στη Β΄ Λυκείου, θα ακούσει για το Βορειοηπειρωτικό ζήτημα και τις ελληνο-αλβανικές σχέσεις, για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις από την ίδρυση του ελληνικού κράτους ως σήμερα, για το Μακεδονικό ζήτημα, για το Κυπριακό ζήτημα ως σήμερα, για την Νεοελληνική Διασπορά. Όταν δε με το καλό πάει στη Θεωρητική κατεύθυνση στην Γ΄ Λυκείου, θα ακούσει για την μετάβαση της νεοελληνικής κοινωνίας από την αγροτική οικονομία στην αστικοποίηση (δηλαδή στον καπιταλισμό), για τα κόμματα και τους πολιτικούς θεσμούς από την ίδρυση της νεοελληνικής πολιτείας ως το 1936, για το προσφυγικό ζήτημα στη σύγχρονη Ελλάδα, για το Κρητικό ζήτημα, και μετά τη μεταφορά από τις επιλογές της Β΄ στη Θεωρητική κατεύθυνση της Γ΄ -- είχαν εξαντληθεί τα θέματα για τις πανελλαδικές εξετάσεις (;) -- το 2003, για τον Παρευξείνιο ελληνισμό.
Παρατηρήσατε τις αλλαγές; Σκεφτείτε ποια κριτήρια, επιστημολογικά, παιδαγωγικά, διδακτικά κ.λπ. υιοθέτησαν οι υπεύθυνες παιδαγωγικές αρχές της χώρας και η ηγεσία των υπουργείων Παιδείας. Κι έχουν περάσει κιόλας σχεδόν 10 χρόνια από την εισαγωγή αυτών των μαθημάτων στα Λύκεια...

Μαζί με το νέο (1999) αναλυτικό πρόγραμμα στο πλαίσιο της "Παιδείας 2000-παιδεία ανοιχτών οριζόντων" του τότε υπουργού Γεράσιμου Αρσένη, του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας που ανελάμβανε να παίξει το αντίβαρο στο -- βαρύ είναι αλήθεια -- Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, εισήχθη στην Ιστορία Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου η διδασκαλία (;) των πηγών -- ό,τι και αν αυτό σήμαινε: μισός βαθμός για τις ερωτήσεις "κλειστού τύπου" της Α΄ Ομάδας, μισές μονάδες για τις ερωτήσεις "ανοιχτού τύπου" με ή χωρίς πηγές.

Στις Πανελλαδικές είδα μια φορά ερώτηση που ήταν "ανοιχτού τύπου" αλλά δεν είχε πηγές. Ήταν στην Ιστορία Γενικής Παιδείας -- ο Θεός να την αναπαύσει εκεί που την έστειλαν η Μαριέτα Γιαννάκου-Κουτσίκου, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και οι ιστορικοί Κολιόπουλος, Σβολόπουλος, Χατζηβασιλείου, Νημός και Σκολινάκη-Χελιώτη.

Εφέτος στις πανελλαδικές, οι ερωτήσεις "ανοιχτού τύπου" ήταν κλειστές, κατάκλειστες ας μου επιτραπεί η έκφραση. Οι επιφορτισμένοι με το ρόλο του απαντητή διά των ΜΜΕ δάσκαλοι γνωστών φροντιστηρίων της χώρας, έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους για να δείξουν πού και πώς θα έπρεπε οι μαθητές να ...αξιοποιήσουν τα κείμενα ιστορικών που δόθηκαν ως πηγές. Ερανίζω απόψεις όπως τις συγκράτησα από τα ΜΜΕ: Στην ερώτηση Β2β οι μαθητές θα έπρεπε να θυμηθούν ότι το σχολικό εγχειρίδιο γράφει ότι με την αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων και ανταλλαξίμων (του 1922 και του 1923 κε.) ασχολήθηκε κυρίως η ΕΑΠ (η περίφημη Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων), να αξιοποιήσουν το "κυρίως" και να αντιληφθούν ότι η πληροφορία του Δερτιλή ότι το κράτος έδωσε στους πρόσφυγες της Μακεδονίας και της Δυτικής Θράκης γη, σπίτια, ζώα, εργαλεία κά. για την αποκατάστασή τους επιβεβαιώνει και επεκτείνει τις ιστορικές τους γνώσεις... Έλεος! Κορυδαλισμέ για λίγο πάψε να χτυπάς με το σπαθί!

Τα παιδιά -- τρίτη γενιά γεννημένων στο ελλαδικό κράτος από προγόνους πρόσφυγες Θρακιώτες και Μικρασιάτες -- έκαναν ό,τι μπορούσαν, εννοείται προτού ακούσουν απαντήσεις σαν αυτή που από μνήμης αναπαρήγαγα παραπάνω. Στα δύο τρίτα των γραπτών που διόρθωσα (;) συνάντησα παραλλαγές της φράσης: "Από τις ιστορικές μας γνώσεις γνωρίζουμε" (αλήθεια τι συντακτική συστοιχία έχουμε;) στη θέση θεματικής πρότασης παραγράφου, και στη συνέχεια φωτογραφική αναπαραγωγή του κειμένου του εγχειριδίου από τους "καλά ετοιμασμένους υποψήφιους" ή με παραλείψεις λέξεων, ομόηχες λέξεις εκεί που δεν έπρεπε από την άποψη του νοήματος. Με "σημαντικότερες" παραλλαγές συνάντησα τη θεματική περίοδο της επόμενης παραγράφου: "Από την πηγή του Δερτιλή μαθαίνουμε", και στη συνέχεια απεγνωσμένη παράφραση του κειμένου που χρησίμευε ως πηγή... Από τη πηγή της Ιστορίας και της ζωής δεν ήπιαν ούτε αυτά ούτε ο δάσκαλος ούτε εγώ ο διορθωτής (;). Άλλη παραλλαγή ήταν: ¨Το ιστορικό παράθεμα του Δερτιλή επιβεβαιώνει και πλουτίζει τις ιστορικές μας γνώσεις", και στη συνέχεια η ίδια απεγνωσμένη παράφραση.

Και τι βαθμό να βάλεις, όταν το γραπτό στερείται μεν λογικής αλληλουχίας, ο μαθητής- συντάκτης αναμασά δυό -- τουλάχιστον -- φορές το μασώμενο χαπάκι του εγχειριδίου και το μασώμενο της "πηγής"; Η ΚΕΕ (Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων) μένει -- για ένατη χρονιά -- βουβή. Στέλνει με φαξ στα βαθμολογικά κέντρα τις σελίδες του εγχειριδίου όπου βρίσκονται οι απαντήσεις στις ερωτήσεις "κλειστού" και "ανοιχτού" τύπου αδιακρίτως. Τι να πουν και οι συντονιστές της βαθμολόγησης ανά κέντρο; Μια καλή απάντηση σε διάφορες ερωτήσεις που ενείχαν και αιτιάσεις για τα θέματα της Β΄ Ομάδας, άκουσα εφέτος "Συνάδελφοι, μη φωνάζετε, φιλόλογοι είμαστε, ξέρουμε την απάντηση". Τι να σου κάνει κι η συντονίστρια; Υπομονή, μια δύσκολη ώρα ήταν, θα περνούσε. Έτσι, οι συνάδελφοί μου και εγώ, οι "φιλόλογοι" που ήξεραν πώς και τι βαθμολογείται στις ερωτήσεις "ανοιχτού" τύπου, με πηγές, της Β΄ Ομάδας, αλλά που δεν ήξεραν σε ποια σελίδα του σχολικού εγχειριδίου βρίσκονταν οι απαντήσεις και γι' αυτό η ΚΕΕ τις έστειλε με φαξ, κάναμε κουράγιο, και πήγαμε να βαθμολογήσουμε. Στο κάτω-κάτω, σε κάτι ψαγμένα κείμενα που διάβασα τελευταία για θέματα διδασκαλίας και διδακτικής, δύο ή τρεις αρθρογράφοι -- πανεπιστημιακοί -- επεσήμαιναν ότι είναι πολύ μοναχική η δουλειά του εκπαιδευτικού... Ας προσέχαμε! Τώρα ας βαθμολογήσουμε. Στα βαθμολογικά κέντρα. Ανά την επικράτεια. Κι ας σωπάσουμε. Του χρόνου θα είναι ένα άλλο ξεκίνημα. Από την αρχή. Το ίδιο. Σίσυφοι και Τάνταλοι και Δαναΐδες. Τιμωρημένοι. Από τους Θεούς. Της ΚΕΕ, του ΚΕΕ, του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΠΘ.

Μετά τις μεταρρυθμίσεις στο Ασφαλιστικό που ήταν πιο επείγουσες, ελπίζω ότι η κυβέρνηση θα μεταρρυθμίσει και τα ΑΕΙ, θα μεταρρυθμίσει και το πανεπιστημιακό άσυλο. Είναι αλήθεια ότι η μέση και η δημοτική εκπαίδευση θα μεταρρυθμιστούν. Στην επόμενη διακυβέρνηση. Μεταρρυθμίσεις! Πώς πέρασε η ώρα, πώς πέρασαν τα χρόνια...

Salve nos, Domine, dormientes!